W jaki sposób objawia się szkarlatyna?

Okres wylęgania się szkarlatyny wynosi od 2 do 5 dni. W tym czasie zazwyczaj nie obserwuje się żadnych niepokojących objawów.

Po upływie tego czasu chorzy skarżą się na:

• bóle głowy i brzucha,
• wysoką temperaturę,
• przyspieszone tętno,
• bóle gardła,
• trudności z przełykaniem,
• nudności i wymioty,
• powiększenie migdałków,
• bóle mięśni i stawów,
• powiększenie węzłów chłonnych w okolicy szyi,
• ogólne osłabienie i rozbicie.

Bardzo charakterystycznym objawem szkarlatyny jest pojawiająca się w 2–3 dniu wysypka na tułowiu i kończynach. Występujące zmiany przypominają ukłucie szpilki lub uderzenie szczotką ryżową i można je zauważyć na brzuchu, w dołach pachowych, pachwinowych oraz na pośladkach. Pod wpływem ucisku wysypka blednie, a skóra jest chropowata w dotyku. Nasilenie wysypki u chorego zależy od intensywności zakażenia, rodzaju toksyny produkowanej przez zakażający Streptococcus pyogenes oraz i wrażliwości chorego na toksynę.

Po tygodniu od zaniknięcia wysypki skóra zaczyna się łuszczyć. Ten stan może się utrzymać nawet do kilku tygodni. W sytuacji, kiedy u chorego nie zaobserwowano wysypki, charakterystyczne złuszczanie się skóry umożliwia wsteczne rozpoznanie szkarlatyny.

Dodatkowo dla płonicy charakterystyczny jest tzw. trójkąt Fiłatowa, czyli obszar bladej skóry w okolicach nosa i ust.

Na szkarlatynę wskazuje ponadto wygląd gardła, języka i migdałków. Zabarwienie śluzówki gardła przyjmuje kolor intensywnie czerwony, szkarłatny (stąd nazwa choroby). Migdałki stają się obrzęknięte, a język pokrywa się białym nalotem, który z czasem ustępuje, pozostawiając kolor jasnoczerwony.

Jak rozpoznać szkarlatynę?

W większości przypadków szkarlatynę rozpoznaje się na podstawie charakterystycznych objawów. Są jednak przypadki skąpoobjawowe, które mogą sprawiać trudności diagnostyczne. Występujące symptomy mogą przypominać reakcję alergiczną, szczególnie wtedy, kiedy wysypka jest bardzo obfita i swędząca. Lekarz więc po przeprowadzeniu wywiadu i zbadaniu chorego może podjąć decyzję o wykonaniu dodatkowych badań  dla potwierdzenia płonicy. Jednym z badań jest posiew z gardła w kierunku Streptococcus pyogenes typu A. Obecność tej bakterii w wymazie z gardła jednoznacznie wskazuje na szkarlatynę. W ogólnych badaniach laboratoryjnych wykonanych z próbki krwi żylnej obserwuje się wzrost liczby eozynofili, poziomu ASO oraz OB.

Należy pamiętać, że są choroby dające podobne objawy do szkarlatyny. Są nimi:

• odra,
• różyczka,
• zespół wstrząsu toksycznego,
• zakażenie gronkowcem.

Szkarlatynę należy więc z nimi różnicować.

Jak leczona jest szkarlatyna?

Leczenie szkarlatyny sprowadza się do podania antybiotyków z grupy penicylin działających na paciorkowce. Dodatkowo pacjentowi zaleca się przyjmowanie preparatów przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. Przebieg szkarlatyny powinien być kontrolowany przez lekarza, aby uniknąć powikłań.

Szkarlatyna, szczególnie na początku choroby, manifestuje się silnym bólem gardła, który prawie całkowicie uniemożliwia przyjmowanie pokarmów. Należy zadbać, aby choremu podawać duże ilości płynów, aby się nie odwodnił. W celu zmniejszenia obrzęku gardła można zastosować płukankę ze słonej wody. Nie zaleca się leczenia szkarlatyny domowymi sposobami, ponieważ są one mało skuteczne. Za to zwiększają ryzyko wystąpienia groźnych powikłań. Domowe sposoby mogą być jedynie dodatkiem do leczenia zaleconego przez lekarza.